آشنایی با انواع قرارداد کار، از جمله مهم‌ترین کارهایی است که پیش از ورود به بازار کار باید انجام دهید. اگر با این قراردادها، نکات قانونی مرتبط با آن‌ها و شرایط هریک آشنا نباشید، ممکن است با عواقب ناخوشایندی مواجه شوید. قرارداد کار انواع گوناگونی دارد و مفاد آن با توجه به سازمانی که در آن استخدام خواهید شد و جایگاهتان در آن سازمان متفاوت خواهد بود. اگر در شرف ورود به بازار کار هستید اما با قرارداد استخدام آشنایی ندارید، تا انتهای مطلب حاضر با ما همراه باشید تا با صفر تا صد قراردادهای استخدامی و شرایط هر یک از آن‌ها آشنا شوید.
قرارداد کار چیست؟
ماده 7 قانون مار، قراردادهای کاری را اینگونه تعریف کرده است:
«قرارداد کار عبارت است از یک قرارداد شفاهی تا کتبی که به موجب آن کارگر (کارمند) موظف می‌شود که در ازای دریافت دستمزدی معین، کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت انجام دهد.»
با توجه به تعریف فوق، قرارداد استخدام سندی رسمی است که در آن شرایط و قوانین کار قید می‌شود و طرفین قرارداد (کارفرما و کارمند) موظف هستند که به تعهدات ذکرشده در قرارداد عمل کنند. پس از توافق هر دو طرف، این سند امضا می‌شود و پس از آنکه، رابطه کاری بین کارمند و کارفرما برقرار می‌شود.
قرارداد کار با توجه به عوامل گوناگونی مانند نوع شغل، نوع استخدام، ساعات کاری، حوزه کاری و… متفاوت است و به انواع گوناگونی دسته‌بندی می‌شود. در ادامه، درباره انواع مختلف این قراردادها بیشتر صحبت خواهیم کرد.
بررسی شرایط و قوانین کامل اضافه کاری
انواع قرارداد کار از نظر نوع استخدام
وقتی یک قرارداد استخدام را امضا می‌کنید، این قرارداد یا متعلق به یک شرکت خصوصی است یا یک شرکت دولتی؛ خارج از این دو، حالت دیگری وجود ندارد و هر یک از قراردادهای دولتی و خصوصی نیز شرایط خاص خود را دارند. در ادامه درباره این قراردادها بیشتر صحبت خواهیم کرد:
قراردادهای دولتی
در قراردادهای دولتی – همان‌طور که از نام آن پیداست – دولت نقش کارفرما را بر عهده دارد و زمانی که در یک ارگان دولتی استخدام می‌شوید، این قرارداد را امضا خواهید کرد. قراردادهای دولتی نیز بر اساس فاکتورهای مختلف به 3 دسته تقسیم می‌شوند:
- استخدام کارمندان رسمی دولت
- قرارداد استخدام پیمانی
- قرارداد کارکنان خدماتی
قراردادهای خصوصی
به‌عنوان یک قاعده کلی، هر شرکتی که در زمره شرکت‌های دولتی قرار نداشته باشد، خصوصی محسوب می‌شود. افرادی که قرارداد استخدام شرکت خصوصی را امضا می‌کنند، زیر نظر نظام قانون کار مشغول به کار شده و از مزایای تامین اجتماعی نیز بهره‌مند خواهند شد.
هر یک از قراردادهای دولتی و خصوصی، با توجه به مدت زمان انجام کار نیز به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند که در ادامه درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
انواع قرارداد کار از نظر مدت زمان کار
هر یک از قراردادهای کاری – اعم از دولتی و خصوصی – برای مدت زمان معین منعقد می‌شوند و در تاریخی مشخص به پایان می‌رسند. به همین ترتیب، این قراردادها با توجه به بازه زمانی که در قرارداد ذکر می‌شود، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
قرارداد کار موقت
همان‌طور که از نام این قرارداد قابل استنباط است، قرارداد کار موقت برای مدت معینی منعقد می‌شود و تاریخ شروع و پایان مشخصی دارد. پیش از فرارسیدن تاریخ اتمام قرارداد، کارمند و کارفرما می‌توانند درباره ادامه همکاری تصمیم‌گیری کنند. توجه داشته باشید که ذیل این قرارداد، در صورتی که قرارداد به اتمام رسیده باشد، کارمند و کارفرما در رابطه با ادامه همکاری تصمیمی اتخاذ نکرده باشند و کارمند همچنان به انجام وظیفه ادامه دهد، می‌تواند ادعا کند که قرارداد فی‌مابین آن‌ها به صورت شفاهی تمدید شده است.
قرارداد غیر موقت یا دائم
در این نوع قراردادها، صرفا تاریخ شروع همکاری قید می‌شود و زمانی برای پایان همکاری تعیین نمی‌شود. در این حالت، حتی اگر به صورت رسمی در یکی از بندهای قرارداد ذکر نشده باشد که قرارداد غیر موقت است و صرفا تاریخ پایان قرارداد مشخص نباشد، قرارداد مزبور غیر موقت خواهد بود. این نوع قراردادها به‌صورت یک‌طرفه قابل فسخ نیستند و پس از انجام مراحلی مشخص و بر اساس قوانینی خاص امکان فسخ آن وجود دارد.
قرارداد کار معین
این نوع قراردادها، برای انجام کاری معین ظرف مدتی مشخص بین کارمند و کارفرما منعقد می‌شود. پس از اتمام کاری که کارمند انجام آن را ذیل قرارداد متعهد شده، کارفرما باید دستمزدی را در که قرارداد قید شده است، به کارمند پرداخت کند و پس از آن، قرارداد بین آن‌ها خاتمه پیدا خواهد کرد. این قرارداد نیز درست مثل قرارداد غیر موقت، پیش از تاریخ اتمام قرارداد قابل فسخ نیست.
قرارداد تمام وقت
ذیل این قرارداد، کارمند متعهد می‌شود که هفته‌ای 44 ساعت را در خدمت کارفرما باشد و در قبال آن، از تمامی مزایایی که در قانون وزارت کار ذکر شده است، بهره‌مند خواهد بود. در این حالت، کارمند باید 8 ساعت از روز خود را به کار در سازمانی که در آن استخدام شده است، اختصاص دهد.
قرارداد کار پاره وقت
در صورتی که نیروی کار در طول هفته کمتر از 44 ساعت و در طول روز کمتر از 7 ساعت و 20 دقیقه کار کند، نیروی کار پاره‌وقت محسوب می‌شود و قرارداد کاری او به صورت تمام وقت تنظیم خواهد شد. قراردادهای کاری پاره‌وقت نیز طبق قانون کار، شامل مزایا و دستمزد معینی است.
قرارداد مشاوره‌ای
افرادی که طی مدت زمان معینی در خدمت کارفرما هستند و درباره موضوعات خاص به وی مشاوره می‌دهند (مثلا مشاوره بازاریابی)، باید قرارداد مشاوره‌ای امضا کنند. این نوع قراردادها معمولا بر دو نوع ساعتی و پیمان‌کاری تنظیم می‌شوند.
قرارداد کار آزمایشی یا کارآموزی
ذیل این قرارداد، کارمند متعهد می‌شود که در ازای یادگیری مهارت‌هایی خاص، وظایف خاصی را برای کارفرما انجام دهند. طول این نوع قراردادها بسته به میزان تخصصی بودن مهارتی که نیروی کار یاد خواهد گرفت، از 3-1 ماه متغییر خواهد بود. افرادی که با امضای این قرارداد مشغول به کار می‌شوند نیز باید حقوق و بیمه دریافت کنند و کارآموز بودن به معنای مفت و مجانی کارکردن نیست.
قراردادهای ساعتی
این قرارداد فقط براساس ساعات حضور نیروی کار در محل کار تنظیم می‌شود و او موظف است که ساعات یا روزهای معینی از هفته را در محل کار حاضر شود و وظیفه‌ای را که به او محول شده، انجام دهد.
و
قرارداد کار سند بسیار مهمی است که عموما هنگام شروع کار بین کارفرما و نیروی کار منعقد می‌شود و عموما از بروز بسیاری از مشکلات و تعارض‌ها بین کارمند و کارفرما جلوگیری می‌کند. از این رو، پیش از ورود به بازار کار یا اشتغال به کار جدید، باید انواع قراردادهای استخدامی را بشناسید و با شرایط آن‌ها آشنا باشید. در مقاله حاضر، قراردادهای کاری را معرفی کردیم و شرایط هر یک از آن‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. شما در زمینه قرارداد کار چه تجربه‌ای دارید؟ آن را با ما در میان بگذارید.
دینگ ارائه دهنده راهکار اتوماسیون حضور و غیاب
دینگ یکی از برترین ارائه دهنده‌های راهکار اتوماسیون حضور و غیاب با محصولات و خدمات مرتبط آماده ارائه خدمت به شماست، در صورت لزوم با کارشناسان ما در ارتباط باشید.