منابع انسانی
آذر 1, 1404
۰۲۱-۷۲۰۸۹۰۰۰
تلفن پشتیبانی وفروش
اگر در معاملات تجاری یا مالی با اصطلاح برات چیست روبه‌رو شده‌اید، باید بدانید که برات یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال معتبرترین اسناد تجاری در جهان است. برات در واقع نوعی دستور پرداخت کتبی محسوب می‌شود که طی آن، صادرکننده (برات‌کش) به شخص دیگری (برات‌گیر) دستور می‌دهد مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا عندالمطالبه به دارنده برات یا شخصی که او تعیین می‌کند، پرداخت کند. این سند علاوه بر آن‌که وسیله‌ای برای انتقال وجه و تسویه حساب است، به دلیل اعتبار قانونی و قابلیت انتقال، در تجارت داخلی و بین‌المللی نقش مهمی در تأمین مالی و ایجاد اعتماد بین طرفین دارد. در ادامه، به‌طور کامل بررسی می‌کنیم که برات چیست، چه انواعی دارد، چه ارکانی در آن وجود دارد و چرا استفاده از آن در معاملات تجاری اهمیت فراوانی دارد.
برات (Bill of Exchange) یکی از اسناد تجاری معتبر و پرکاربرد در معاملات مالی است. طبق قانون تجارت، برات یک حواله کتبی است که در آن صادرکننده (برات‌کش) به گیرنده (برات‌گیر) دستور می‌دهد مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا به محض رویت، به دارنده برات یا شخص ثالث و به حواله‌کرد او پرداخت کند.
به زبان ساده، برات یک دستور پرداخت کتبی و قانونی است که باعث تسهیل روابط تجاری، انتقال وجه و تضمین انجام تعهدات مالی می‌شود.
ویژگی مهم برات، قابلیت انتقال آن است؛ یعنی دارنده می‌تواند برات را از طریق ظهرنویسی به شخص دیگری واگذار کند. همین ویژگی باعث شده برات به یکی از مهم‌ترین ابزارهای اعتباری و مالی در تجارت تبدیل شود.
هر برات دارای سه رکن اصلی است:
| رکن برات | تعریف | نقش اصلی در معامله |
| برات‌کش | شخص صادر کننده برات | صدور دستور پرداخت وجه |
| برات‌گیر | شخصی که باید مبلغ برات را بپردازد | متعهد به پرداخت در سررسید |
| دارنده برات | فرد یا نهادی که در نهایت وجه به او پرداخت می‌شود | دریافت‌کننده نهایی مبلغ |
برات‌ها بسته به هدف صدور و شرایط پرداخت، به چند دسته تقسیم می‌شوند:
در معاملات داخلی پرکاربرد است و مبلغ آن باید در تاریخ معین پرداخت شود.
در صورت عدم پرداخت برات اولیه صادر می‌شود و دارنده می‌تواند دوباره وجه را از صادرکننده یا برات‌گیر مطالبه کند.
هدف اصلی آن پرداخت وجه نیست، بلکه برای ایجاد اعتبار و تضمین صادر می‌شود.
در معاملات بین‌المللی استفاده می‌شود و امکان انتقال وجه بین کشورها را فراهم می‌کند.
| نوع برات | تعریف کوتاه | کاربرد اصلی | نکته مهم |
| برات ساده | حواله کتبی برای پرداخت مبلغ مشخص در تاریخ معین | معاملات داخلی | پرداخت مستقیم |
| برات رجوعی | برات جدید در صورت نکول قبلی | مطالبه مجدد وجه | نیازمند برات پرداخت‌نشده قبلی |
| برات سازشی | سندی برای تضمین و اعتباردهی | افزایش اعتبار صادرکننده | الزام حقوقی برای پرداخت ندارد |
| برات خارجی | برات صادر شده در معاملات بین‌المللی | انتقال وجه بین کشورها | ابزار مهم در تجارت خارجی |
| برات قبول‌شده | براتی که برات‌گیر آن را پذیرفته | ایجاد اطمینان بیشتر | کاهش ریسک نکول |
| برات تجاری | ویژه معاملات بازرگانی | تسویه حساب و انتقال وجه | بین شرکت‌ها و تجار |
| برات مالی | برای دریافت وجه نقد و تأمین مالی | جبران کمبود نقدینگی | ابزار اعتباری |
در ایران، برات به‌عنوان یکی از اسناد معتبر تجاری در قانون تجارت شناخته می‌شود و روند صدور آن هم کاملاً مشخص است. به زبان ساده، هر شخص حقیقی یا حقوقی (تاجر یا غیرتاجر) می‌تواند با رعایت شرایط قانونی، برات صادر کند یا به‌عنوان دارنده، آن را دریافت نماید.
۱. تعیین مبلغ و شرایط پرداخت
پیش از هر چیز، صادرکننده باید مبلغ برات را مشخص کند. این مبلغ باید هم به صورت عددی و هم به صورت حروف نوشته شود تا از هرگونه اختلاف یا جعل جلوگیری شود.
۲. ثبت تاریخ‌ها
دو تاریخ مهم در برات وجود دارد: تاریخ صدور و تاریخ پرداخت. در برات‌های مدت‌دار، تاریخ سررسید درج می‌شود و در برات دیداری، معمولاً عبارت «به رؤیت» نوشته می‌شود.
۴. تعیین محل‌ها
محل صدور و محل پرداخت باید به‌روشنی درج شود. این موضوع در صورت بروز اختلاف قضایی اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
۵. امضا و تایید نهایی
برات بدون امضای صادرکننده اعتبار ندارد. در برات‌های مدت‌دار، اگر برات‌گیر آن را پذیرفته باشد، باید مهر و امضای خود را هم درج کند تا تعهد او رسمی شود.
دریافت برات هم زمانی اتفاق می‌افتد که شما به‌عنوان طلبکار، در معامله با طرف مقابل توافق کنید به‌جای پول نقد یا چک، یک برات دریافت کنید. این برات می‌تواند:
هنگام تنظیم برات، باید اطلاعات زیر به‌طور دقیق درج شود:
هرگونه خطا یا نقص در تکمیل برات می‌تواند مشکلات حقوقی و مالی ایجاد کند.
با توجه به آنچه گفته شد، برات یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری در قانون تجارت به شمار می‌رود. این سند نه‌تنها وسیله‌ای برای انتقال وجه و تسویه حساب است، بلکه به دلیل قابلیت انتقال، اعتبار قانونی و نقش آن در تأمین مالی، ابزاری کلیدی در معاملات داخلی و بین‌المللی محسوب می‌شود. آشنایی با انواع برات، ارکان اصلی و نحوه تنظیم صحیح آن، می‌تواند ریسک‌های مالی و حقوقی را کاهش دهد و اعتماد بیشتری در روابط تجاری ایجاد کند.
پس اگر می‌پرسید برات چیست، پاسخ ساده این است: برات یک دستور پرداخت کتبی، قانونی و قابل انتقال است که امنیت و نظم را به معاملات تجاری می‌آورد.
۱. برات چیست و چه تفاوتی با چک دارد؟
برات یک دستور پرداخت کتبی است که قابلیت انتقال و ظهرنویسی دارد، در حالی‌که چک فقط وسیله برداشت از حساب بانکی است و انتقال آن محدودتر است.
۲. ارکان اصلی برات کدام‌اند؟
هر برات سه رکن اصلی دارد: صادرکننده (برات‌کش)، پرداخت‌کننده (برات‌گیر) و دارنده برات (ذی‌نفع).
۳. چه انواعی از برات وجود دارد؟
انواع اصلی برات شامل برات ساده، رجوعی، سازشی، خارجی، تجاری و مالی است که هر کدام کاربرد خاصی در معاملات دارند.
۴. چگونه می‌توان در ایران برات صادر کرد؟
برای صدور برات در ایران باید مبلغ، تاریخ‌ها، مشخصات طرفین، محل صدور و پرداخت به‌طور دقیق درج شود و امضای صادرکننده حتماً وجود داشته باشد.
۵. مزایای استفاده از برات چیست؟
برات باعث اطمینان در پرداخت، قابلیت انتقال به دیگران، امکان تأمین مالی، کاهش ریسک نکول و افزایش امنیت در معاملات بین‌المللی می‌شود.
۶. آیا برات در صورت نکول قابل پیگیری قانونی است؟
بله، برات یک سند تجاری رسمی است و در صورت نکول، دارنده می‌تواند از طریق دادگاه آن را پیگیری کند.
دینگ یکی از برترین ارائه دهنده‌های راهکار اتوماسیون حضور و غیاب با محصولات و خدمات مرتبط آماده ارائه خدمت به شماست، در صورت لزوم با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
