در دنیای پرشتاب امروز، بسیاری از مشاغل نیازمند فعالیت حتی در روزهای جمعه هستند. اما آیا می‌دانید جمعه کاری به چه کسانی تعلق می‌گیرد و چگونه محاسبه می‌شود؟ این موضوع برای کارکنان و کارفرمایان اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که نه تنها بر میزان حقوق و مزایا تأثیر می‌گذارد، بلکه به تنظیم ساعات کاری و اضافه‌کاری نیز مرتبط است. در این مقاله به بررسی کامل قوانین و مقررات مربوط به آن، شرایط بهره‌مندی از آن و نحوه محاسبه آن خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم درک بهتری از حقوق خود در محیط کار داشته باشید.
جمعه کاری چیست؟ تعریف آن در قانون کار
قانون کار برای روز جمعه به عنوان تعطیل رسمی، شرایط و مزایای خاصی تعیین کرده است. بر اساس ماده ۶۲ این قانون، جمعه به عنوان روز تعطیل هفتگی برای تمامی کارکنان در نظر گرفته می‌شود.
با این حال، در برخی موارد استثنایی، ممکن است نیاز به فعالیت کارکنان در این روز باشد. در چنین شرایطی، کارکنان علاوه بر حقوق معمول خود، مزایای ویژه‌ای به نام جمعه کاری دریافت می‌کنند. اما چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق قانون، برای محاسبه حقوق ، ۴۰ درصد بیشتر از حقوق عادی به ساعات کاری این روز اختصاص داده می‌شود. این مزایا تنها به روز جمعه تعلق دارد و شامل سایر تعطیلات نمی‌شود. بنابراین، هنگام محاسبه حقوق در نرم‌افزارهای حسابداری، حسابداران باید برای ساعات کاری روز جمعه، ۴۰ درصد اضافه بر حقوق عادی را لحاظ کنند. همچنین، طبق قانون، کارمند یا کارگر باید یک روز دیگر در هفته را به جای جمعه تعطیل باشد.
نحوه محاسبه در ۱۴۰۳
محاسبه حقوق جمعه کاری در سال ۱۴۰۳ تفاوت‌هایی با تعطیلات عادی و اضافه‌کاری دارد و قوانین خاصی برای آن در قانون کار تعیین شده است. برای درک بهتر این محاسبه، باید به دو جنبه اساسی توجه داشت:
۱. محاسبه جمعه کاری عادی
اگر کارمند یا کارگر در روز جمعه به‌عنوان یک روز کاری معمولی فعالیت کند و روز دیگری از هفته به‌عنوان تعطیل رسمی برای او در نظر گرفته شود، باید علاوه بر حقوق روزانه، ۴۰ درصد اضافه‌حقوق به‌عنوان جمعه کاری دریافت کند. البته این مشروط به آن است که مجموع ساعات کاری هفته از ۴۴ ساعت تجاوز نکند و اضافه‌کاری نیز نداشته باشد. این مورد برای مشاغلی که به‌صورت شیفتی کار می‌کنند و تعطیلات هفتگی ندارند، نیز اعمال می‌شود.
۲. محاسبه جمعه کاری به‌عنوان اضافه‌کاری
اگر کارمند یا کارگر در روز جمعه کار کند و در طول هفته هیچ روز تعطیلی نداشته باشد، علاوه بر ۴۰ درصد فوق‌العاده جمعه، ۴۰ درصد اضافه‌حقوق برای اضافه‌کاری نیز به او تعلق می‌گیرد. به این ترتیب، هر ساعت کار اضافی در روز جمعه معادل دستمزد پایه یک ساعت به‌اضافه ۸۰ درصد خواهد بود.
فرمول محاسبه جمعه کاری
برای محاسبه، از فرمول زیر استفاده می‌شود:
فوق‌العاده جمعه = دستمزد هر ساعت کاری × ۱.۴
مثال: فرض کنید دستمزد هر ساعت کاری یک کارگر ۲۰۰ هزار تومان باشد. در این صورت، فوق‌العاده برای هر ساعت به شرح زیر خواهد بود:
۲۰۰ هزار تومان × ۱.۴ = ۲۸۰ هزار تومان
تعطیل کاری: اگر کارفرما تعیین کند که کارگر به‌جای یک روز دیگر از هفته (مثلاً یکشنبه) در روز جمعه کار کند، حقوق ماهانه کارگر با ۴۰ درصد افزایش، به ۳,۰۴۰,۰۰۰ تومان خواهد رسید.
اضافه‌کاری: اضافه‌کاری زمانی محسوب می‌شود که کارگر بیش از ساعات کاری موظف (۴۴ ساعت در هفته) کار کند یا در روزهای تعطیل مشغول به کار شود. در این حالت، ۴۰ درصد اضافه بر دستمزد عادی هر ساعت به‌عنوان فوق‌العاده اضافه‌کاری به حقوق او اضافه می‌شود. برای مثال، اگر حقوق ماهانه کارگر ۳,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد، با احتساب اضافه‌کاری، این مبلغ به ۳,۱۴۰,۰۰۰ تومان افزایش می‌یابد.
توجه داشته باشید که اضافه‌کاری تنها زمانی محاسبه می‌شود که کارگر ساعات موظف خود را تکمیل کرده باشد و حداکثر سقف اضافه‌کاری نیز ۴ ساعت در روز (در شرایط خاص ۸ ساعت) تعیین شده است.
تفاوت جمعه کاری و تعطیل کاری
در قانون کار اصطلاحی به نام “تعطیل کاری” وجود ندارد، اما این مفهوم به کار کردن در روزهای تعطیل رسمی (به جز جمعه‌ها) اشاره دارد. به عبارت دیگر، تعطیل کاری به معنای انجام وظیفه در روزهای تعطیل رسمی سال است.
تمام ساعت‌هایی که فرد در یک روز تعطیل رسمی کار می‌کند، به عنوان اضافه‌کاری در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، نرخ محاسبه تعطیل کاری، ۴۰ درصد بالاتر از حقوق عادی خواهد بود.
همچنین، برای دریافت اضافه‌کاری، فرد باید ساعات کار موظفی خود را تکمیل کرده باشد. در غیر این صورت، تعطیل کاری به عنوان بخشی از ساعات کاری عادی محاسبه می‌شود. این در حالی است که فوق‌العاده جمعه کاری، بدون توجه به تکمیل ساعات موظفی، به افراد تعلق می‌گیرد.
از زمستان ۱۴۰۰ به بعد، برای محاسبه اضافه‌کاری در روزهای تعطیل رسمی، اداره کار و تأمین اجتماعی حمایت بیشتری از حقوق کارکنان ارائه می‌دهد. بر اساس این تغییر، مزد ساعات تعطیل کاری با نرخ ۱.۴ برابر محاسبه می‌شود، در حالی که قانون‌گذار در متن قانون، ۴۰ درصد اضافه بر مزد عادی را برای فوق‌العاده اضافه‌کاری تعیین کرده است.
به این ترتیب، کارکنان حقوق عادی و مزد روز تعطیل خود را در قالب حقوق پایه دریافت می‌کنند و باید ۴۰ درصد دیگر را به عنوان فوق‌العاده از کارفرما طلب کنند. فرمول محاسبه اضافه‌کاری در روز تعطیل رسمی به شکل زیر است:
دستمزد هر ساعت کار × ۱.۴ = نرخ هر ساعت کار در روز تعطیل رسمی
تفاوت جمعه کاری و اضافه‌کاری
تفاوت اصلی میان جمعه کاری و اضافه‌کاری به زمان انجام کار مربوط می‌شود. بر اساس ماده ۵۱ قانون کار، اگر کارگر بیش از ساعات موظفی تعیین شده (۴۴ ساعت در هفته) کار کند، مشمول اضافه‌کاری می‌شود. اما جمعه کاری به فعالیت در روز جمعه اشاره دارد و حتی اگر ساعات موظفی فرد کامل نشده باشد، همچنان مشمول این فوق‌العاده می‌شود.
برای مثال، اگر فردی طی هفته ۴۴ ساعت کار کرده و در روز جمعه نیز مشغول به کار باشد، علاوه بر فوق‌العاده ، باید اضافه‌کاری نیز به او پرداخت شود. به عبارت ساده‌تر، جمعه بابت حضور در روز جمعه پرداخت می‌شود، در حالی که اضافه‌کاری برای کار کردن بیش از ساعات موظفی در طول ماه محاسبه می‌گردد.
حقوق و مزایای خارج از ساعات کاری
دانستن اصطلاحات جمعه کاری، تعطیل کاری و دیگر قوانین مرتبط با حقوق و مزایا به کارکنان و کارفرمایان کمک می‌کند که با آگاهی از حقوق خود در محیط کار به مشکلات حقوقی برای نخورند و حقوق‌شان ضایع نشود.
دینگ ارائه دهنده راهکار اتوماسیون حضور و غیاب
دینگ یکی از برترین ارائه دهنده‌های راهکار اتوماسیون حضور و غیاب با محصولات و خدمات مرتبط آماده ارائه خدمت به شماست، در صورت لزوم با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
